Al aan het flippen? 3 succesfactoren voor flipping the classroom bij non-formele educatie

De klas flippen, steeds meer leraren doen het. En met succes. Want bij flipping the classroom maak je een video-instructie die leerlingen buiten de les in hun eigen tempo kunnen bekijken. Zo ontstaat er in de les meer ruimte om leerlingen op hun eigen niveau te helpen bij het oefenen en verwerken, en dus bij het verdiepen en verrijken van de lesstof. Flipping the classroom maakt gedifferentieerd leren nog makkelijker én veel leuker. Daarmee is het niet alleen interessant om in te zetten in het reguliere onderwijs, maar ook bij non-formele educatieprogramma’s van kennis- en cultuurorganisaties. Ik flipte de klas bij de tentoonstelling Waanzien van MOTI, hét museum voor beeldcultuur in Breda en deel graag drie succesfactoren die ik daarbij gebruikte.

'ADVANCE ORGANIZER' ALS STRATEGISCH MIDDEL VOOR LEERLINGEN

Een goed non-formeel educatieprogramma bestaat uit drie elementen:

A) een voorbereidende les in de klas om de voorkennis van leerlingen over een specifiek onderwerp te activeren.

B) een bezoek aan de organisatie om het onderwerp verder uit te diepen door middel van de collectie.

C) een verwerkingsles in de klas om het geleerde bij A en B toe te passen en te laten beklijven. 

Kennis- en cultuurorganisaties gebruiken in hun voorbereidende les meestal een zogenaamde ‘advance organizer’. Dit is een middel om de voorkennis van leerlingen te activeren zodat zij nieuwe informatie beter kunnen begrijpen. Een veel gebruikte advance organizer is een PowerPoint-presentatie. Leerkrachten kunnen deze zelf downloaden vanaf de website en inzetten in de les. In de praktijk gebeurt dit echter zelden. Daarvoor bestaan verschillende redenen. Een daarvan is dat de onderwerpen soms te ingewikkeld zijn om zelf uit te leggen aan de klas. Bij MOTI bijvoorbeeld, bleek ‘beeldcultuur’ een uitdaging.

Een andere belangrijke drempel om een advance organizer te gebruiken is de voorbereiding die deze met zich meebrengt. Volgens Piet Hagenaars (oud-Directeur Cultuurnetwerk Nederland) is het “niet altijd makkelijk voor leraren om daarvoor tijd vrij te maken, maar het bepaalt wel vaak het succes van de activiteit! Educatief medewerkers van musea ervaren een groot verschil tussen leerlingen die wel of niet zijn voorbereid op een museumbezoek. Er wordt een brug geslagen tussen voorkennis en verwachtingen van de bezoeker en de collectie. Bezoekers die zijn voorbereid, blijken na afloop meer tevreden en meer te hebben geleerd. Juist bij kinderen is die voorbereiding heel belangrijk. Wanneer leerlingen (en soms ook de leraren) volledig overvallen worden door een activiteit of bezoek, kost het behoorlijk wat tijd en energie voordat zij zich kunnen openstellen voor wat de bedoeling is.”

DRIE SUCCESFACTOREN BIJ HET FLIPPEN

Voor MOTI vertaalde ik de tentoonstelling Waanzien en de bijbehorende PowerPoint-presentatie naar een filmscript en een educatieve video voor groep 7 en 8 van het Bredase basisonderwijs. Daarbij nam ik drie factoren mee die het flippen van een non-formeel educatieprogramma de meeste kans van slagen bieden;

1) Stem je video af op je doelgroep

Het klinkt logisch, maar een beeld zegt echt meer dan duizend woorden. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat videoleren voor een hoog leerrendement kan zorgen. De inhoud komt tot leven, juist ook voor leerlingen die moeite hebben met de gangbare manier van lesgeven waarbij veel geschreven taal wordt gebruikt. Volgens onderzoek van Nickelodeon onder kinderen (7 tot 13 jaar) blijkt bovendien dat je ze kan helpen dat leerrendement te verhogen als educatieve video’s een hoog ‘heart, fart, smart’-gehalte hebben: naast dat je natuurlijk iets moet opsteken van een educatieve video, moet deze authentiek en grappig zijn. Dit waren dan ook mijn basisingrediënten bij het schrijven van het filmscript voor MOTI.

2) Maak je video interactief

Met bewegend beeld kun je gemakkelijk een boodschap overbrengen die beklijft. Beeldend communiceren met video is bijzonder effectief. Het is niet tijd- of plaatsgebonden; je kunt een video net zo vaak afspelen als je zelf wilt en steeds weer nieuwe dingen ontdekken en leren. De kracht van herhaling geldt zeker voor leren: een boodschap moet gemiddeld drie keer worden herhaald om aan te komen en te beklijven. Door een educatieve video interactief te maken betrek je de lerende veel meer bij het onderwerp en maak je de video aantrekkelijk om nog een keer te bekijken. 

“Tell me and I will forget, teach me and I may remember, involve me and I will learn” is ook absoluut van toepassing op videoleren. In de video voor MOTI heb ik daarom verschillende teasers verwerkt zoals motiverende kijk- en doe-opdrachten.

Martje Elings, leerkracht van groep 7 op de Willibrordschool in Vleuten, zocht online naar informatie over mediawijsheid. Ze vond de video en het bijbehorende lesmateriaal van MOTI. “Ik vond het zo’n leuke film en de kinderen in de klas waren ook meteen enthousiast. Ik had zelf nooit zo kunnen overbrengen wat beeldcultuur precies is. Toen ik het weekend daarna weer op school kwam, kreeg ik heel veel leuke reacties van ouders die de film inmiddels ook hadden gezien. Een paar waren zelfs meteen met hun kinderen naar MOTI toe geweest!”

3) Zorg dat mensen je video willen delen

Een aantrekkelijke video nodigt niet alleen uit om nog een keer te bekijken, mensen willen hun ervaringen ook graag met anderen delen. Online, thuis en in de klas. Zo vergroot je het bereik onder je doelgroep. MOTI merkte dat ze niet alleen meer leerkrachten en leerlingen in de regio bereikten, maar óók vriendjes, broertjes, zusjes, ouders, opa’s, oma’s én scholen daarbuiten. 

HAAL MEER UIT JE EDUCATIEPROGRAMMA

Als je je advance organizer en de content goed afstemt op je doelgroep, kun je met flipping the classroom veel meer uit je educatieprogramma halen dan je al deed. Cindy Beck, Coördinator Educatie bij MOTI, kan dat beamen. “Sinds wij onze PowerPoint-presentatie vorig jaar hebben vervangen door een educatieve video, komt ongeveer 95% van de scholen die mee doen in ons cultuurprogramma goed voorbereid naar de tentoonstelling Waanzien. Ze zijn allemaal even enthousiast en leerlingen weten ook echt wat beeldcultuur inhoudt als ze bij ons binnenlopen. Waar we voorheen tijdens de introductie 10 á 15 minuten aan elke klas moesten uitleggen wat beeldcultuur precies is, kunnen we nu meteen de verdieping opzoeken!”

De tentoonstelling Waanzien is nog te bezoeken t/m 31 december 2016 bij MOTI, Museum of the Image in Breda.

Dit artikel is ook gepubliceerd op Mediawijzer.net

VANDAAG: "Rustdag van het mobieltje"

Vandaag is de tweede editie van de "Rustdag van het mobieltje". In het leven geroepen door Pim van Rossum, leraar Loopbaan en Burgerschapsvorming aan het ROC van Amsterdam omdat hij zelf een burn-out kreeg door zijn "voortdurende drang naar informatie". Infobesitas noemen ze dat ook wel. Digitale rusteloosheid. Bang zijn dat je achterloopt op de rest omdat je niet alle berichten van vrienden en niet-vrienden leest. Lastige opdracht voor jezelf lijkt me dat. Ik heb er gelukkig geen last van want ik heb een behoorlijk 'mindful digitaal bestaan'. Kernwoorden daaruit zijn "bewust", "met aandacht" en "begrensd" omgaan met media. Voor de een saai, voor de ander mediawijs.
En voor wie denkt dat het onmogelijk is om een dag zonder mobiel te leven, hier het bewijs dat het kan!

E-learningproject STOP! maakt leerlingen media- én wereldwijs!

In vijf lessen mediawijs én een wereldburger worden op een manier die jongeren aanspreekt? Het kan! Dat bewijzen ook deze keer weer de leerlingen van groep 7 die meededen aan het e-learningproject STOP! Met mijn social media-accounts en iPads verkenden zij de wereld van internet, moderne media en apps en leerden zij wat de millenniumdoelen zijn. In online én offline discussies met elkaar maar ook met de makers van de films van Two Ambassadors kwamen zij in aanraking met andere meningen en denkbeelden en leerden zij hun eigen meningen te onderbouwen en te verwoorden. En welke informatie is nou wel betrouwbaar en welke niet? Hoe bepaal je dat? En wat zet je wel en niet online? Ook dat weten ze nu!
Neem een kijkje op hun blogs, en laat je verrassen, inspireren en geniet vooral van hun oplossingen om de millenniumdoelen aan te pakken!

www.stopgroep1.blogspot.nl
www.stopgroep2.blogspot.nl
www.stopgroep3.blogspot.nl
www.stopgroep4.blogspot.nl
www.stopgroep5.blogspot.nl

www.stopgroep6.blogspot.nl

www.stopgroep7.blogspot.nl

www.stopgroep8.blogspot.nl

www.stopgroep9.blogspot.nl

www.stopgroep10.blogspot.nl

Wil je STOP! ook op school voor groep 7 of 8, of in het voortgezet of middelbaar onderwijs? Dat kan! Neem contact met mij op voor de verschillende mogelijkheden.

Je eigen boek maken voor 1 tot 99 jarigen met een unieke app

Je eigen boek maken; met de app Blurb kan dat heel makkelijk én op een heel leuke manier. Vanaf het moment dat je kan praten en tekenen tot je 99 bent blijft dit super leuk om te doen! Hier een voorbeeld dat ik maakte met groep 2. Rafel (5) verzon zelf het verhaal, tekende, schreef de tekst en sprak deze vervolgens ook zelf in. Zie hier het resultaat:

Groep 6 maakt een filmpje in twintig minuten!

Een strip voor daadkracht

Voorbeeld van een stripje over wat jij zou kunnen doen aan het verwezenlijken van millenniumdoel 7: "actief werken aan een duurzaam leefmilieu". Deze maakte ik in het kader van het lesproject STOP! voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs dat binnenkort van start gaat op De Fakkel in Utrecht. STOP! combineert de millenniumdoelen, burgerschap en mediawijsheid op een voor jongeren aansprekende wijze. In dit lesproject ontdekken zij zelf wat je moet kunnen en doen om onderzoeksjournalist, schrijver, filmmaker en acteur te zijn; kennis, vaardigheden en attitudes die passen bij de nieuwe rol van leerlingen als mediaconsument én mediaproducent in de 21ste eeuw. Maar ook als ruimdenkende en daadkrachtige wereldburger.
Leerlingen maken deze strip in de laatste les met de app Comicbook op één van de tien beschikbare iPads van Jongleert. Nieuwsgierig? Neem gerust contact met mij op.

Mooi kritisch document over Facebook

Farewell Facebook

Wondertrommel maakt niet alleen kleuters mediawijs

Afgelopen herfstvakantie reisde ik voor Cinekid verschillende filmtheaters af om de workshop Wondertrommel te geven. Kleuters leren in de workshop hoe tekenfilms werken en hoe je een eigen animatie kan maken. Veel verwonderde gezichtjes gezien deze vakantie. Óók van papa's, mama's, opa's en oma's!

 

iPad docententraining; Jongleert i.s.m. Digital Playground

STOP!; een succesvol lesproject over burgerschap, de millenniumdoelen en mediawijsheid.

"Nederlandse scholieren hebben de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor volwaardig burgerschap veel minder onder de knie dan hun leeftijdgenoten in het buitenland. In vergelijkend onderzoek in 38 landen halen zij de laagste scores", kopt Trouw vandaag op haar voorpagina. Een zorgwekkend bericht, maar er is ook hoop. Jongleert heeft namelijk samen met Extra Strong Productions een succesvol lesproject ontwikkeld waarin burgerschapsvorming en burgerschapscompetenties een hoofdrol spelen. 

STOP! is een lesproject dat het kritisch bewustzijn ontwikkelt bij jongeren op het gebied van (wereld)burgerschap, de millenniumdoelen en mediawijsheid. Naast kennis over deze thema's biedt STOP! jongeren ook handelingsperspectieven (het besef van eigen handelingsmogelijkheden). Het is gericht op het ontwikkelen van zelfstandigheid, kritische meningsvorming en sociale betrokkenheid bij jongeren (het zgn. 'individualistisch burgerschap' en het 'kritisch democratisch burgerschap'). Door STOP! ontwikkelen jongeren de zeven competenties horende bij de 21st Century Skills (vakoverstijgende doelen). 

STOP! voor het basisonderwijs sluit aan bij de kerndoelen Nederlands, Oriëntatie op Jezelf en de Wereld en Kunstzinnige Oriëntatie. Klik hier voor meer informatie.

STOP! voor het MBO sluit aan bij de kerntaken 2, 3, 5, 6 en 7 uit het document 'Leren, Loopbaan en Burgerschap'. Het sluit ook aan bij de vijf vaardigheden voor beheersing van de Nederlandse taal; Lezen, Luisteren, Gesprekken voeren, Schrijven en Spreken voor MBO-niveau 3 en 4. Het project is tevens als examenonderdeel in te zetten. 
Klik hier voor een impressie.

STOP! sluit ook naadloos aan bij het komende thema van de Week van de Mediawijsheid: Stijl van Leven; wat doen media met je gezondheid en welke invloed hebben ze op je relaties en identiteit?

Aan STOP! voor het voortgezet onderwijs wordt momenteel hard gewerkt.

Groep 2 bij de Knuffeldokter van het Wilhelmina Kinderziekenhuis

Superhelden op film

Afgelopen week werd tijdens de Kinderboekenweek 2011 de winnaar gekozen van "Schatten van Bibliotheek Zeist", een project van Jongleert. Een jury koos Amanda als eerste prijswinnares, en Sanaa als goeie tweede!
In dezelfde (Kinderboeken)week filmde ik in Bibliotheek Utrecht voor Cinekid een heleboel superhelden tijdens de workshop Superhelden Special Effects Installatie. Eerst een superheldenpak en -masker maken en durf dan maar eens op het greenscreen te stappen....

Kun jij echt van nep onderscheiden?

Beeldbewerking is van alle tijden. Denk bijvoorbeeld aan de Beeldenstorm in de 16^e eeuw of het tijdperk na de Egyptische farao Achnaton. Deze laatste werd opzettelijk uit de geschiedenis gewist; zijn monumenten werden afgebroken en zijn beelden vernietigd.

Sinds de opkomst van fotografie in de 19^e eeuw, worden beelden ook nog eens flink gemanipuleerd. Jozef Stalin liet bijvoorbeeld graag politieke vijanden van foto’s verwijderen, zoals deze laten zien:

Maar Stalin liet niet alleen persona non grata van officiële foto’s verwijderen, hij liet ook zijn littekens van de pokken wegwerken.

En terwijl beeldmanipulatie voor makers anno 2011 steeds eenvoudiger wordt door computerprogramma’s als Adobe Photoshop en Paint Shop Pro, wordt het steeds lastiger voor toeschouwers om echt van nep te onderscheiden.

De Universiteit van Californië doet onderzoek naar dit fenomeen, maar dan van het kaliber – laat ik het noemen - “innerlijke beeldmanipulatie”. Over echt en onecht lachen. De bijbehorende test was interessant, grappig en pittig tegelijk.

Ik ben benieuwd hoe goed jouw onderscheidingsvermogen is!

De grenzen van kennis en de oneindigheid van ons brein

Ten Powers of Ten
In 1977 maakten Charles en Ray Eames de indrukwekkende korte film 'Ten Powers of Ten'. De film gaat over de uitersten van onze (wetenschappelijke) kennis; van het kleinste proton in een DNA-molecuul van een zonnende man, tot ver buiten ons Melkwegstelsel. Voor mij gaat deze film ook over de grenzen van wetenschappelijke kennis. Het kleinste deeltje van de mens en het verste stukje van het universum kan worden onderzocht, maar de man in kwestie (en trouwens ook het universum) blijft voor ons na het bekijken van de film een onbekende. Wat er in het hoofd of hart van de man omgaat is een mysterie. Misschien ook voor de man zelf.

Kennis 2.0
Sinds de Oudheid is wetenschappelijke kennis de belangrijkste vorm van kennis geweest. Deze kennis staat synoniem aan feiten. Het is ware of onbetwijfelbare kennis. Onder andere door sociale media, verschuift deze vorm van kennis - die zich buiten de mensen afspeelt - naar kennis die zich in mensen zelf afspeelt. Kennis gaat daarmee meer de kant op zoals Aristoteles het bedoelde: de alledaagse ervaring is de basis van kennis. Het richt zich op ‘phronesis’: het inzicht dat zorgt voor het kiezen van de ‘goede’ handeling en het bepalen van het ‘midden’, tussen verstand en gevoel. Kennis is daarmee een constructie van de werkelijkheid van individuen of groepen.
Deze symbiose van wetenschap en filosofie draait om bewustzijn: een subjectieve reflectie van indrukken uit de buitenwereld (weten wat je ziet, hoort of voelt en daarover kunnen vertellen), en eigen mentale processen (weten wat er in je omgaat en daarover kunnen vertellen).

Educatie 2.0
Voor educatie ligt daar een belangrijke rol. Zij zou zich meer moeten richten op zelfkennis en –reflectie om bewustzijn te creëren. Uit recent onderzoek van dr. Naomi Sluizer blijkt dat de vertwijfeling onder mensen toeneemt. Een groeiende groep Nederlanders is het vertrouwen in de werkelijkheid kwijt. In haar proefschrift ‘We geloven er niets meer van. Hoe de werkelijkheid haar krediet verspeelde’, komt een triest beeld naar voren; mensen vertrouwen niet alleen politici, de media en de wetenschap niet, maar ook zichzelf niet.

Ons brein, onze werkelijkheden en ervaringen zijn oneindig. Zoveel meer oneindig dan wat 'Ten Powers of Ten' ons laat zien. Maar het blijft een boeiende film:

Asociaal door social media

Drie kleuters, twee geweren en één oehoe

Wij hebben thuis geen televisie-aansluiting met als gevolg dat mijn zoons (bijna 3 en bijna 5) nog niet in aanraking zijn geweest met begrippen als 'geweren'. Ze kijken wel dvd's en ook via internet is alles wat enigszins de moeite waard is te volgen. Dat laatste doen we dan ook af en toe via Youtube of Uitzending Gemist. En via www.beleefdelente.nl waar je dankzij de Vogelbescherming in allerlei vogelnesten kan gluren. De oehoe is favoriet, vooral omdat vorige week uit het eerste ei een kuiken is gekropen en we sindsdien elke beweging van 'Oetje' kunnen volgen. Van zijn braakballetjes tot aan zijn strontjes...
Natuurlijk kijken vriendjes en vriendinnetjes wel televisie. Afgelopen week was ik dan ook getuige van een ware - wat ik maar even noem - 'beeldvormingbotsing';

Vriendje van zoonlief ziet de krant liggen met op de voorpagina deze foto:

"Wow, kijk!", zegt hij. "Geweren!"
Zoonlief en zijn kleine broertje komen meteen in opstand. "Nee joh", zeggen ze bijna tegelijk en enigszins verontwaardigd, "dat is een oehoe" doelend op de gemaskerde man linksonder in beeld...

En verdomd, als je heel goed kijkt, zouden ze nog eens gelijk kunnen hebben ook!

Digitale prentenboeken maken met Storybird

Storybird is een (gratis) website waar je met kunstwerken zelf een verhaal kan maken. Zeer geschikt voor het onderwijs en bibliotheken. En natuurlijk voor kunstenaars.
Storybird is interessant voor allerlei doelgroepen (afhankelijk van je eigen creativiteit uiteraard). Storybird denkt zelf dat vooral 3-13 jarigen plezier zullen beleven aan het maken van verhalen. Hier een zojuist door mij geproduceerd voorbeeld voor kinderen van 4-6 jaar, waar ik overigens veel plezier aan beleefde ;-)

En nòg een Gouwe Ouwe

De meesten kennen het filmpje van mediawijze oma Mimi inmiddels wel, maar hij blijft inspirerend!

Even alleen met mijn nieuwe Mac en iPad 2...

Sinds twee weken ben ik in het bezit van een MacBook Pro; de nieuwste laptop van Apple. Na Microsoft, was het nu tijd voor Apple. Een spannend moment, maar meteen bij het opstarten van de laptop wist ik dat het een goede keus was. Ik ben behoorlijk onder de indruk van het zogenaamde 'intuïtief computeren'. Heerlijk, even alleen met mijn MacBook. En vanaf aanstaande vrijdag hopelijk ook met mijn nieuwe iPad. Want vanaf 17.00u is ie in Nederland te koop; iPad 2. Ik kan haast niet wachten. Het is eigenlijk te zot voor woorden: ik droom er zelfs over...

De iPad spreekt zeer uiteenlopende doelgroepen aan; kinderen, jongeren, en vanwege het gebruiksgemak is de iPad ook uitermate geschikt voor senioren. En hij lijkt me ook zeker interessant voor andere groepen waarbij het digibeet-gehalte hoog is (eerste en tweede generatie allochtonen, lageropgeleiden, laaggeletterden). Daar lees je helaas nog bijzonder weinig over.
Ik kijk er in ieder geval erg naar uit om - samen met mijn nieuwe iPad - presentaties te geven, onder andere over de iPad aan die doelgroepen. De voorbereidingen ervan zijn al gestart.

En voor wie nog niet overtuigd is van het nut van de iPad voor senioren, komt hier meneer Strubbe:

Bizarre computerstoringen en -fouten; wie weet er een?

De Friese bibliotheken hebben vorige week duizenden boeken uitgeleend en ingenomen zonder dat dat in het digitale uitleensysteem is vastgelegd. De server waarop alle bibliotheken zijn aangesloten, werd getroffen door een storing. Tja, als het dan mis gaat met digitale netwerken, gaat het ook goed mis.

Dat doet me denken aan een bericht dat jaren geleden voor heel wat opschudding zorgde in Frankrijk; 
"Ten gevolge van een computerfout hebben 41.000 Parijzenaars een aanklacht wegens moord, afpersing of prostitutie ontvangen, in plaats van een bekeuring voor een verkeersovertreding. Er zijn 41.000 verontschuldigingen verstuurd" (Le Monde, 6 september 1989).

In 1997 was ik betrokken bij een film van Jacco Groen "Toen Tom hoorde dat hij dood was" die ook gaat over de gevolgen van één computerfout. Hier een fragment:




Zo zijn er vast nog wel wat bizarre of (achteraf bezien) leuke computerfouten te melden. Heb jij er nog een?